“خەڵک دەیەوێ”چی بکا؟
خستنەڕووی کتێبی “خەڵک دەیەوێ” ی گلبیرت ئەشقەر سەبارەت بە هۆکار و ئایندەی خۆپیشاندان و شۆڕشەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست
ئەم کتێبە بۆ خوێنەری زمانی کوردی بۆ گرنگە؟
تێگەیشتنی باو لە کێشە سیاسی و ئابوریەکانی کوردستان و شێوازی حوکمڕانی و ئیدارەی سیاسی و شێوازی بەرهەمهێنان و گەندەڵی لەلای زۆربەی خەڵکی کوردستان و تەنانەت لای ئیلیتی ڕۆشنبیر و سیاسیەکانیشی تێگەیشتنێکی لۆکاڵی و سادەیە. بەوەی لە کوردستان میلیشیا و گەندەڵی و بنەماڵەچێتی و سەرکوتی ئازادی هەیە و ئەمە تایبەتمەندی و هۆی بونی دوو حزبی چەکدار و حزبی بنەماڵە و گەندەڵی و نەبونی دامودەزگایە. بەڵام نوسەر لەم کتێبەدا بەپێچەوانەی ئەم تێگەیشتنە باوەوە بەخوێندنەوەیەکی هەمەلایەنە دەتوانێ چاومان لەئاست دۆخی سیاسی و ئابوری کوردستاندا وەک بەشێک لە ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست بکاتەوە و لێرەوە دەزانین کە چ سیستەمێکی سیاسی و ئابوری لەم ناوچەیەدا زاڵە و چۆن دەسەڵاتدارانی کوردستان دەیانەوێ وەک بەشێک لەم سیستەمە خۆیان بگونجێنن.
ئەشقەر لەم کتێبە ٣٨٢ لاپەڕەیەی لە ٦ بەش پێکهاتوە و بە فەرەنسی نوسراوە وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی عەرەبی و ئینگلیزی باسی هۆکارە بنەڕەتیەکانی ناڕەزایەتی و شۆڕش لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکوری ئەفریقا دەکا کە (میناMENA) ناسراوە دەکا و لەشێوازی تایبەتمەندی بەرهەمهێنانی سەرمایەداری و دەوری نەوت و شیوە سیاسی دەسەڵات و حزب و هێزی عەسکەری و دەوری هێزە ناوچەیی و زلهێزەکانی جیهان لەم ناوچەیەدا دەکا و هەروەها باسی شێوازی خۆپیشاندان و نارەزایەتی و ڕێکخراوە کرێکاری و جەماوەریەکان و کاریگەری و لاوازیان دەکا و گرنگی ڕێکخراوە کرێکاری و جەماوەریەکان لەم خەبات و شۆڕشە درێژخایەنەدا دەخاتەڕوو. شیکردنەوەیەکی وردیش لەسەر دەوری ئیسلامیەکان و بەرنامە و پەیوەندیەکانیان بە سعودیە و قەتەر و ئەمریکا و ئێرانەوە دەکا و وەک بەدیلێکی دژ بە ئازادی و دژ بە مافە ئابوریەکانی خەڵکی کرێکار و هەژاری ئەم ناوچەیە دەیانناسێنێ کە لە ناوەرۆکدا هیچ جیاوازیەکی ئێران و ئیخوانەکان لە دەسەڵاتە دیکتاتۆریە عەسکەریە ناسیونالیستەکان نیە و مەترسیەکی گەورەن.
ئەشقەر مامۆستای زانکۆی SOAS بەشی گەشەپێدانە و بەڵگە و سەرچاوەی زۆری بەکارهێناوە لەم شیکارە ئابوری و سیاسیەدا و هەوڵدەدەم بەپێی توانا بەشەکانی ئەم کتێبە بەچەند پۆستێک بخەمەڕوو.
ئەم خوێندنەوە هەمەلایەنەی لەم کتێبەوە فێری دەبین دەتوانێ چاومان لەئاست دۆخی سیاسی و ئابوری کوردستاندا وەک بەشێک لە ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست بکاتەوە و بزانین کە چ سیستەمێکی سیاسی و ئابوری لەم ناوچەیەدا زاڵە و چۆن دەسەڵاتدارانی کوردستان دەیانەوێ وەک بەشێک لەم سیستەمە خۆیان بگونجێنن. هاوکات گرنگی ئەم کتێبە بۆ خۆپیشنادەران و مامۆستایان و کرێکاران و فەرمانبەران و موچەخۆرانی کوردستان گرنگە تابزانن بڕیار و سیاسەتی بڕینی موچە و بێکارکردنی موچەخۆران و نەهێشتنی خزمەتگوزاریەکان بەپێی چ ستراتیژ و بەرنامەیەکی هەمەلایەنە و درێژخایەن و خواستی بانکی نێودەوڵەتی و سەرمایەداری لەم ناوچەیەدا دەچێتە پێش و ئایندەی خەبات دژی ئەم سیستەمە سیاسی و ئابوریە دەبێ بەرەو کوێ ئاراستەبکرێ؟ بەتایبەت لە ئێستادا دەبینین کەلە لایەک حکومەت بە دانپێدانانێکی کاتی و نیوەناچڵی کەمکردنەوەی پاشەکەوتی موچە دەیەوێ خۆپیشنادانەکان کۆتایی پێبێنێ و کاریگەری لەسەر دەنگی حزبە دەسەڵاتدارەکانی کوردستان دانەنێ لە هەڵبژاردنەکانی مانگی داهاتوی عێراقدا ، هاوکاتیش بەرەی ئەو حزبانەش کە لەدەسەڵات دەرکراون یان تازە ئۆپۆزسێۆنن دەیانەوێ خۆپیشاندانەکان درێژەی هەبێ تا هەڵبژاردنەکانی عێراق دەکرێ و بەبێ ئەوەی ئەوان دژی ئەو بەرنامە (ئۆستۆریتی) بڕینی ماف و خزمەتگوزاریەکان بن و بەڵکو لە حکومەتی بنکە فراواندا خۆیان دەنگیان بۆدابوو.
لێکدانەوە سیاسی و ئابوریەکانی سیستەمی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کەلەم کتێبەدا خراوەتە ڕوو ئەوڕاستیانەمان پێ دەڵێ کە حزبە بورژوازیەکان بۆ درێژەدان بە دەسەڵاتی خۆیان چۆن پێویستیان بەم ئامڕازە سیاسی و بەرنامە ئابوریانەیە تاکو کرێکار و موچەخۆر لە ئاستێکی گوزەرانی خراپی ئابوریدا ڕابگرن کە لەم ناوچەیەدا ئاستی گەشەی ئابوری نزمترین ئاستی هەیە لە جیهانی گەشەکردودا(النامی) ،وە ڕێژەی بێکاری بەرزترین ئاستی هەیە. هەربۆیە ڕێگای ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانەکان کەوتنە گێژاوی شەڕی حکومەتی میلیشیایی و ئۆپۆزسیۆنی بورژوازی ناڕازی نیە بەڵکو ڕێکخستنی ڕیزێکی سەربەخۆیە کە هەم داواکاریە دەسبەجێکانی خەڵک لە موچە و خزمەتگوزاریەکاندا بەدی بێنێ و نمونەی یەکێتیە کرێکاریەکانی تونس و میسر گەشەپێبدا و هاوکات بە دوای دروستکردنی بەدیلی ئەم سیستەمە ئابوری و سیاسیە بێت،کە پڕ لە کێشە و قەیران و ماڵوێرانیە بۆ زۆربەی خەڵک و هێشتنەوەی کەمایەتیەکی چەوسێنەر و سەرکوتگەرە کە گەندەڵی و دزی ئاشکرا و هەژارترکردنی خەڵکی کرێکاری و زەحمەتکێش درێژەپێدەدا.
ئەم کتێبە لە ٦ بەشدا پێشکەش دەکەم. ئەمە ناساندنێکی گشتی و کورتەی ئارگومێنت و چاپتەرەکان و گفتوگۆی ڕەخنەگرانەشی تێدا دەبێ. هیوادارم ئەم ناساندنە هانی خۆێنەر بدا بۆ گرنگی دان بەم باسەی کە توێکاری ئابوری و سیاسی دیاردە و ڕوداوەکانی دەورانی ئێمەیە و کەسانێک هان بدات تاکو لە فەرەنسی یان ئینگلیزی یان عەربیەوە ئەم کتێبە وەرگێڕنە سەر زمانی کوردیش.
Add Comment