دیسانەوە سەبارەت بە دەرکردن لە حزب
وەڵامێک بە هاوڕێ ڕیبوار ئەحمەد
هەوای “شەڕی ناوخۆ” هەمیشە ژەهراویە. زمان و دروشمی تایبەت بەخۆی هەیە و پەیوەندی “دوژمنکارانە”ی نێوان بەشە جیابوەکانی لێدەکەوێتەوە.ئەمە تەجروبەی هەموو جیابونەوەکانی ٢٠ساڵی ڕابردووی کۆمۆنیزمی کرێکاریە. هەربۆیە هەرشتێک لەم دۆخەدا بوترێت بارگاویە بەو ئامانجەی لایەنەکانی ئەم شەڕە دەیانەوێ وپاساو بۆ پێویستی شەڕەکە و درێژەپیدانی دەهێننەوە.
لە کاتیکدا لەواقعدا ئەم دوو بەشەی حزب هیچ سەرکەوتنێکیان بۆ حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراق بەدی نەهێناوە و بەلکو ئەو حزبەیان کردوە بە دوو بەشەوە و لاوازیان کردوە. ئەمە بۆ هەڵسەنگاندنی هەردولا ڕاستە.ئەوەی هاوڕێ ڕیبوار و هاوڕێیانی مەکتەبی سیاسی شانازی پێوەدەکەن کە ” گرنگترین باسی پلنۆم بڕیاری “پارێزگاری لە سونەتەکانی حزبیەتی کۆمۆنیستی لە ڕیزەکانی حزبدا” ، ئاکامەکەی بوە دەرکردنی هاوڕییەکی کۆمیتەی ناوەندی و جیابونەوەی بەشێکی حزب . ئەوەشی هاوڕێ موئەیەد و هاوڕێکانی باسی دەکەن کە “ئێمه به‌گوێره‌ی ته‌جره‌به‌ی درێژی خۆمان له‌گه‌ڵ ڕابه‌ری حزب گه‌یشتینه ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی كه شێوازی ڕابه‌رایه‌تی ئێستای حزب شێوازێكی كاری كۆمۆنیستی نیه بۆ دروستكردنی حزبێك كه فۆكۆس بكاته سه‌ر پته‌وكردن وبه‌هێزكردنی كۆمۆنیزم وه‌ك بزوتنه‌وه‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی وه ئه‌ركێكی كۆمه‌ڵایه‌تی ” دیسان بوە مایەی دابەشکردنی ئەو حزبە.
ئەمانە هیچی دەستکەوت نیە بەڵکو شکستێکی تری کۆمۆنیزمی کرێکاریە لە چارەسەرکردنی ئەزمە ناوخۆییەکانیدا. ئەمانە دروشمی شەڕێکن کە دەساڵە لەناو ئەم حزبەدا بەردەوامە وهیچ لایەکیان ڕێگای سیاسی و ڕۆشنکردنەوەی سیاسەتەکانی لە ناو حزبدا نەگرتە بەر و هەردوولا پەنایان بردە بەر “زۆرانبازی” ڕێکخراوەیی و مەحفەلی هەربۆیە ئەمڕۆ ئاکامەکەی دابەش بون و لاواکردنی حزبە. هەربۆیە جێگای شانازی “سەرکەوتنی حزبیەت” یاخود دەستخۆشانەی “ڕزگاربوەکان لە ڕابەری ناکۆمۆنیستی” نیە.
بێگومان ئەم ڕاستیە تاڵە و هەربۆیە زمانی ئەم شەڕەیش ناچارە تە عبیری ناڕاست و تەشهیر بە هەر لێکدانەوەیەکی تری ئەم “شەڕە ناوخۆییە” بکات.بەداخەوە هاوڕێ ڕیبوار وشەی “هەڵاتوەکان” بەرامبەر بەو بەشی جیابوەوە لە حزب بەکاردەهێنێ ،یاخود پێیان دەڵێ ” بەناوی ئیستقالەی جەماعیەوە جەنگی سەروماڵ لە دژی ئەو حزبە بەرپا بکرێت “،کە ئەم جۆرە زاراوانە لەم جۆرە شەڕانەدا دەیبیستین. یاخود بە لێکدانەوەی من لەسەر هۆکارەکانی ئەم ئەزمەیەی ناوخۆی حزب دەڵێ ” بەداخەوە کە ئەمڕۆ کەسانێک تیئۆریزەی ئازادی سوکایەتی و جنێودان لە حزبی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا دەکەن!”. لەکاتێکدا بانگەوازی من ئەوەیە کە هەر تەشهیرێک کرابێت دەبێ لەڕێگەی کۆنگرەوە و بەپێی یاسایەکی دیاریکراوی پەیڕەوی ناوخۆ بڕیارەکە لە لایەن لایەنێکی باڵاتر و بێلایەنەوە بدرێ و لە بەرامبەر فەرهەنگی تەشهیریشدا نەک تەنیا سزادانی حزبی بەپێی یاسای ئاینامەیی بەڵکو شەڕی سیاسی دژی ئەو فەرهەنگە بکرێ لەناو حزبدا.بەڕای من دەرکردن بڕیارێکە دەبی پێوەرکەی کۆمەڵایەتی و چینایەتی بێت و لەم کەیسەدا تاوانبار کردەوەیەکی سیاسی و ڕێکخراوەیی دژی حزب و چینی کرێکار و بزوتنەوەی کۆمۆنیستی لە پێناو خزمەت بە حکومەت و حزب و دەزگایەکی بورژوازی ئەنجام نەداوە. بۆچی ئەمانە “تیۆریزەی ئازادی سوکایەتی و جنێودانە؟”. من ئەم تەشهیرە بەزمانی دایەلۆگی سیاسی نازانم بەڵکو وەک وتم بەشێک لە زمان و فەرهەنگی شەڕی ناوخۆیە،کە دواتر لەسەر هۆکاری ئەم تەفسیرەی هاوڕێ دەڕۆم.
بەڵام من گلادیاتۆری ئەم مەیدانی شەڕە ناوخۆییە نیم و هەربۆیە نەدروشم و نەزمانی ئەم شەڕە لە بەرامبەر هاوڕێیانی هەردوو لادا بەکارناهێنم لە وەڵامدانەوەدا.گرنگ بەلای منەوە ئەوەیە لەم تەجروبە تاڵەدا ئەندامانی حزب بەسەر ئەم دوو بەرەیەی “شەڕی ناوخۆ”دا دابەش نەبن و هەمان دروشم و زمانی ئەم شەڕە بەکارنەهێنن و سەرنجێکی قوڵتربدەنە ئەم دەرکردن و جیابونەوەیە و بەدەردی تەجروبەی جیابونەوەکانی تری نێو کۆمۆنیزمی کرێکاری نەچی وڕیزەکانی حزب و کۆمۆنیزمی کرێکاری دەورێکی نوێی کۆمۆنیستی بگێڕن لەم کێشە و جیابونەوەیەدا.
بێگومان بۆ گەیشتن بە راستیەکان و لێکدانەوەی کۆمۆنیستی پیویستمان سەرەتا بە دۆخێکی ناژەهراوی و سیاسیە کە دوور بێت لە تانە و تەشەری سیاسی و ناسیاسی. جەوێک کە بتوانین جەدەلی سیاسی و بەڵگەدار و قەناعەت پێکردن و هاوڕییانە بێت.
بەبڕوای من خاڵی یەکەم ئەوەیە کە بڕیاری هەردوولا نەک وەک بڕیاری حزب و سەروی خۆمانە دەبێ وەریگرین و تەواو بوو، بەڵکو دەبێ بڕیارەکە لای ئەندامانی حزبیش جێگای لێکدانەوە و قەناعەت پێکردن و هەوڵدان بۆ پاراستنی ڕیزی بزوتنەوەی کۆمۆنیستی کرێکاری بێت.
دوەم؛ پیویستە سەرچاوەی کێشەکانی ناوخۆی حزب بە خەتای تاکەکان نەزانین ،وەک هەردوولای ئەم کێشەیە دەیانەوێ بەم شێوەیە بەرتەسکی بکەنەوە. بەڵکو بە ئەزمەیەکی جدی کۆمۆنیزمی کرێکاری بزانین کە لە دوو دەیەی ڕابردوادا بوەتە هۆی جیابونەوەی جۆراوجۆر و گەشەنەکردنی ئەم بزوتنەوەیە. هەربۆیە دەبێ بە چاوێکی کراوەوە سەیری ڕەخنە لە کەموکوڕیەکانی حزب بگرین و بزانین چ میتۆد و زانستێکی ڕاست لەو لێکدانەوانەدا هەیە تاکو بتوانین بەشداربین لە چارەسەردا نەک بەشێک بین لە قەرەباڵغی خەتابارکردنی یەکتری لایەنە ناکۆکەکان. هەر بەم پێیە لەوانەیە ناچاربم لەسەر ڕاوەستان لەسەر هەر مەسەلە و چەمکێک ڕونکردنەوەیەک بدەم کە مەبەستم لێی بە عەمەلیکردنەوە و وردکردنەوەی ئەو ڕەخنە گشتیەیە کە هەمومان لە حزب هەمانە کە حزبێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی نیە. بەڵام کاتێک دێینە سەر تەفسیرکردنی ئەم ئەزمە گەورەیەی کۆمۆنیزم دەڵێین حزبی ئێمە کێشەی هیچ نیە و یان کێشەی تەنیا مەحفەلیزم و سونەتی حزبیە. لە کاتێکدا هیچ کام لەم دیاردانە بەبێ وەڵامدانەوەی سەرچاوەی کێشەکە ناتوانین وەڵامی ئەم دیاردە و دەرکەوتانەی کێشە سەرەکیەکە بدەینەوە،کە نەبونی حزبێکی سیاسی واتە کۆمۆنیستی و کۆمەڵایەتی واتە کرێکاریە.
سێهەم:حزب بەلای منەوە واتە کاری سیاسی هاوبەشی چینی کرێکارە، هەربۆیە دەبێ هەموو ئەندامانی حزب دەخاڵەتیان لە حزبی خۆیاندا هەبێ و ئەوان بتوانن لێپرسینەوە لە نوێنەرەکانیان بکەن، وەک مارکس لە کۆمۆنەی پاریسدا دەڵێ ” چینی کرێکار دەبێ خۆی لە نوێنەرەکانی بپارێزێ تا لە خزمەتکارەوە نەبن بە سەرۆکی”. حزب نمونەیەکە لە دەوڵەتی کرێکاری و لە شێوازی ڕێکخستن لە کۆمەڵگەی کۆمۆنیستیدا، هەربۆیە پەیڕەوی ناوخۆی حزب دەبێ پەیڕەو لەو ناوەرۆکە کۆمۆنیستیە بکات کە پیداگری لەسەر دەخاڵەتی خوارەوەیە و بەرتەسکردنەوەی دەوری سەرەوەیە بەوەی “شتەکانی و ئیدارەکەی ڕێک دەخا”، نەک ” حوکمی مرۆڤەکان” دەکا.
بێگومان حزبی ئێمە لە رەوتێکی مێژوویی جیا لە چینی کرێکار و بزوتنەوەی کرێکاریەوە هاتوە و هەربۆیە نەتیوانیوە حزبێکی کۆمەڵایەتی کرێکاران بێت و ئەم قاڵبە ڕێکخراوەیی و سونەت و پەیڕەوانەشی بە عەمەلی لە شێوەی گروپە چەپەکان و مەحفەل و “حزبە ناسیاسیەکان” وەرگرتوە و هێشتا لە ژێرکاریگەری کلتور و فەرهەنگی حزبە تەقلیدیەکانی کۆمۆنیزمی ڕوسیدایە.
حزب لە تێگەیشتنی مارکسدا بریتی نیە لە بەرنامە و کۆمەڵێک سیاسەتی لە پێشدا داڕێژراو و کۆمەڵە ئەندامێک کە کۆمۆنیستن و دەیانەوێ شۆڕش بکەن و بۆ ئەمەش پێویستیان بە ئەندامەتی کرێکارە لە حزبەکەیاندا. حزب بە مانای هەموو چینی کرێکار کە دەیەوێ لە ڕێگەی یەکگرتوبون و سیاسەتەوە دەسەڵات بگرێت و کۆمەڵگەی کۆمۆنیستی دامەزرێنێ. کەواتە لەم حزبەدا بەرنامەی کۆمۆنیستی نیە کە کرێکار دەکاتە کۆمۆنیست بەڵکو بونی ئەم چینە خۆیەتی لە حزبێکی سیاسیە کە دەیەوێ دەسەڵاتی سیاسی بەدەستەوە بگرێ تا کۆمەڵگە بگۆڕێ. هەربۆیە بەپێی ئایدیۆلۆژی کۆمۆنیستی نەپاڵیوراوە بەڵکو ئەمە ئەرکێکی مێژووییە کە دەبێ خۆی بۆ ئامادەبکا و بەرنامە و ئایدیۆلۆژی و هەژمونی سیاسی ڕوناکبیرانی کۆمۆنیست و کۆمیتەی ناوەندی و کادران بەشەکان و پێداویستیەکانی حزبن یان ئەگەر بگونجێ بڵێین سەرخانی حزبن نەک حزب بەتەنیا ئەمانە بێت. سیاسەت و لیکدانەوە و تاکتیک و ستراتیژی کۆمۆنیستی ،هەموی پەیوەستە بە ڕادەی گەشەی مێژوویی ئەم بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەی کرێکارانەوە و تەعبیرێکن لەو پراتیکە سیاسی و کۆمەڵایەتیە ڕێکخراوە نەک کۆپی مانیفیست یا بەرنامەی دنیایەکی باشتربێ.ئەمانە بنەما گشتیەکانی کۆمۆنیزمن کە تەنیا چوارچێوەی ئامانجە گشتیەکانی ئەم بزوتنەوە مێژوویی و جیهانیە دیاری دەکەن. هەربۆیە مارکس دژی هەر جیاکردنەوەی کرێکاران و کۆمۆنیستەکان بوە لەسەر بنەمای ئیدیۆلۆژی و سیاسەت و بەرنامەیەک کە بکرێتە سێکت و خەتی سیاسی و ئایدیۆلۆژی جۆراوجۆری لێ دابتاشرێ.وە دژی دروستکردنی حزبی جیاواز بو دژی پارتەکانی کرێکاران و یان مەبدەئی سکتاریستی و مەحفەلی دابنێن کە بزوتنەوەی کرێکاری لە قاڵب بدات هەرچۆن لە مێژوودا بینومانە لە چەشنی وەک مارکسیزم، لینینزم،ستالینیزم،ماویزم و حیکمەتیزم.
ئەم تێگەیشتنە واتە حزبێکی کرێکاری کۆمۆنیستی دەتوانێ جێگای هەموو کرێکارانی تێدا بێتەوە بە سەندیکالیست و ریفورمیست و ئانارشیست و سۆشیالیستێکی تێداببێتەوە و حزبی چینی کرێکار بێت بۆ گەیشتن بەدەسەڵات و دامەزراندنی کۆمەڵگەیەکی کۆمۆنیستی. ئەمە مانای حزبی کۆمەڵایەتی و سیاسیە، حزبی جەماوەری کرێکار و حزبێکی کۆمۆنیستی.
ئەگەر ئێستا بەراوردێکی حزبە کۆمۆنیستیە کرێکاریەکانی خۆمان بەم مۆدێلە لە حزبی کرێکاری و سیاسی بکەین دەزانین کە چ جیاوازیەکی گەورە لە نیوان ئەم دوو مۆدێلەدا هەیە. وە دەزانین کە سەرچاوەی ئەو سیکتاریزم و مەحفەلگەرایی و هەڵنەکردنی بیروڕاجیاوازە سیاسیەکان چۆن نیشانەی مانەوەی حزبە دوور لە چینی کرێکار و بزوتنەوەی کرێکاری و سونەتە سیاسی و ڕیکخراوەییە کۆمۆنیستیەکان. ئەمە نیشانمان دەدا بۆچی کێشە سیاسیە ناوخۆییەکانمان بە شێوەی خەباتی سیاسی و ڕۆشنگەری و فراکسیۆنی حزبی ناچێتە پێش و بۆچی پەیڕەوی ناوخۆ دەوری نیە لە ژیانی حزبدا و دیسپلین و یاساکانی ڕێکخستن کارناکات و بە شێوەی فۆرماڵی کەمایەتی و زۆرایەتی بە چارەسەری هەموو کێشەکانمان دەزانین.
بڕیاری دەرکردن لە حزبێکی کرێکاری و بڕیاری دەرکردنی هاوری فەلاح
ئەم بڕیاری دەرکردنەی هاوڕییەکی کۆمیتەی ناوەندی لە خۆیەوە نەهاتوە و بێگومان نیشانەی درێژەکێشانی کێشەکانی دەساڵەی ناو حزبە. لەم دەساڵەدا هاوڕی فەلاح و موئەیەد و یەنار و هاوڕییانێکی تر وەک کەمایەتیەکی ناڕەسمی ناو مەکتەبی سیاسی و کۆمیتەی ناوەندی هەڵوێست و سیاسەتی جیاوازیان هەبوە لەگەڵ زۆرینەیەک لە هاوڕییانێکی تر لەو ئۆرگانەدا. لەسەر ئەم کێشانە لەپاڵ “یەکێتی شوراوسەندیکا کرێکاریەکان” هەوڵدرا ڕیکخراوی تر لەلایەن حزبەوە بۆ کرێکاران دروست بکرێ. ئەمە لەجیاتی ئەوەی خۆمان و حزبەکەمان لە کرێکار جیانەکەینەوە بەڵام لەناو کرێکاراندا جیاکاری دروست دەکەین !. لەسەر “کۆنگرەی ئازادی عێراق” کێشە و دوو قوتبی هەبووە و بەردەوام لەدژی بڵاوکراوە ڕەسمیەکانی حزب وەک الشیوعیە العمالیە و الی لامام کێشە و دووبەش بوون هەبوە.بەکورتی ئەم دوو باڵەی حزبی عیراق لە مەیدانەکانی کاری جەماوەری و حزبیشدا کاریان لەیەکتر دووربون و هەر ڕیکەوتنێک لەسەرەوە لە حزبدا بە شێوەیەکی کاتی دەچوە پێش و دواتر لەسەر شتی جۆراوجۆر کێشە دروست دەبوو و بێگومان هەردوولاش تانە و تەشەری سیاسی و ناسیاسیان لەیەک دەنا.
ئێستا باڵی ڕەسمی زۆرایەتی مەکتەبی سیاسی دەڵێن ئێمە دژی مەحفەلی بوین بەڵام کەس نازانێ ئایا تەنیا زۆرایەتی بوون بەمانای حزبی بونە یان ئەوە پراتیکی سیاسی و کۆمەڵایەتیە کە نیشانی دەدا ئاکت و سونەت وکاراکتەری حزبێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی مەوجودە لە لایەکدا یان نا؟ ئەگەر کیشەکە تەنیا ئەو ڕوانگە ڕێکخراوەیی و تەشکیلاتیە بەمانای حزبی بون بوایە بێگومان دەبوایە کێشەی مەحفەلی ١٠ بۆ ١٥ ساڵ درێژەی نەخایاندایە و ئەم لایەنەی نوێنەرایەتی حزبێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی دەکا ئەم کێشەیەی لە مەیدانی خەباتێکی سیاسی و عەمەلی ڕۆژانەدا چارەسەربکردایە و کەناڵی بۆ چونە پێشی بیروڕاو سیاسەتی جیاواز بکردایەتەوە و کۆتایی بەژیانی مەحفەلی بهێنایە و هەموو حزبی لەیەک پەیکەرەدا ڕابگرتایە وکارنەگەیشتایەتە ئەوەی لەڕێگەی پەیڕەوی ناوخۆوە کێشە سیاسیەکان یەکلایی بکەنەوە و پێشێلکاریە ڕیکخراوەییەکان چارەسەربکەن. هەربۆیە لە جیاتی ئەم پرۆسە سیاسی و خەباتکارانەیەی نێوان ئەم دوو باڵە ئێستا دەڵێن سکرتێر بە دەنگی خۆی نەدەبوو بە سکرتێر ئەگەر گروپی بەرامبەر دەنگی پێ نەدایە. کەواتە لەدەرەوەی ئۆرگانە ڕەسمیەکان وەک سکرتێر و کۆمیتەی ناوەندی قوتبەندی تر هەبووە، دەنگدان بە سکرتێر کاری تاکەکانی کۆمیتە ناوەندیە نەک گروپ و ئۆرگانێکی حزبی ئەگینا بۆچی سکرتێر بەم چەشنە دیاری دەکرێ و دواتر وەک سنگفراوانی باس دەکرێ!
هاوڕێ ڕیبوار دەڵی” نامەکەی من ئەوەیە کە رەخنە بوو لە دۆخی حزب و رۆڵی حزب، رەخنە بوو لەو ئۆپۆرتۆنیزمە سیاسیەی حزب گیرۆدەی بووبوو، رەخنە بوو لە تارومارکردنی نەریت و مەوازینی حزبی، لەو نێوەشدا تەنها چەند جملەیەکی دەربارەی پێشێلکاری ئەو ئەندامەی ک.م بوو وەکو یەکێک لە نموونە و فاکتەکان و هیچی تر”. ئەم هەوڵەی هاوڕێ ڕیبوار باسی دەکا دوای دەساڵ لەو کێشمەکێشانە باشە ، بەڵام ئایا بۆ پێداگری لەسەر ئیسقالە لە حزب دەکا ئەگەر دەیەوێ حزب چاک بکا؟ بێگومان گۆڕینی وەزعی حزب دوای ١٠ ساڵ لە کێشمەکێش لانی کەم ساڵێک خەباتی سیاسی دەوێ تا ئەم دوو قوتبیە لە یەک خەباتی سیاسی ، جەماوەری و ڕێکخراوەییدا چارەسەر دەکرێ و ناکرێ لە هەفتەیەکی ئیستقالەی ئەم هاوڕییەدا و بەمەرجی دەرکردنی هاوڕێ فەلاح عەلوان جێبەجێ بکرێ؟ بە پێچەوانەوە ئەگەر هاوڕێ ڕیبوار مەسەلەی سەرەکی حزب بوایە دەیتوانی ڕیگەیەکی سیاسی و ڕێکخراوەیی بۆ تەشهیرەکانی هاوڕێ فەلاحیش بگرێتەبەر. ڕیگایەک کە یەکەم کەیسەکە مادام دژی شەخسی ڕیبوار خۆیەتی ، دەبێ لەئۆرگانی باڵاتر سەیربکرێ کە کۆنگرەیە.دووەم یاساکانی دژی تەشهیر یان تۆمەت لە پەیڕەوی ناوخۆ دەربهێنرێ و بەپێی مادەی دیاریکراو ئەو قسانەی فەلاح سزاکەی دیاری بکرێ. سێهەم ؛نابێ کەیسەکانی شکاتی ئەندامانی تر تێکەڵ بەیەک بکرێن و هەرکەیسە بەجیا سەیربکرێ و کەیسی فەلاحیش دژی ئەوانی تر کە تەشهیریان پێ کردوە هەمان مامەڵەی لەگەڵ بکرێ. هاوکات هاوڕێ ڕیبوار پێشڕەوی لەناو حزبدا بکردایە بۆ کەمپەینێکی سیاسی و ڕۆشنگەری لەسەر فەرهەنگی سیاسی کە تیایدا تەشهیر و جنێو و سوکایەتی لاببرێ و حزبیش بە پێی پەیڕەوی ناوخۆ مامەڵەی کەیسی شکاتەکان بکات لەسەر ئەم دیاردەیە.
کەیسی دەرکردنی فەلاح عەلوان
کەیسی دەرکردن لە حزب کەیسێکی سادە نیە. ئەمە قورسترین سزایە لە حزبدا. حزبی کرێکاری کاتێک کرێکارێک و ئەندامێکی خۆی دەردەکا کە ئەو کەسە دژی حزب لە ئاستی کۆمەڵگەدا ڕیگری بۆ مانگرتنێک یان خۆپیشاندانێک یان شۆڕشێکی کرێکاران دروست کردبێ یاخود هاوکاری دەزگا و دەوڵەتی بۆرژوازی دژی کرێکاران و کۆمەڵگە کردبێ.یاخود لە ژیانی کۆمەڵایەتیدا ئازار و ئەشکەنجە و جیاکاری دژ بە ئەندامانی حزب و کەسانی تر کردبێ و دوای ئاگادارکردنەوەی بەردەوام بێت لەسەری. بەڵام بریاردان لەسەر دەرکردن دەبێ ڕیوشوێنی قانونی خۆی بگرێتە بەر وەک لەسەرەوە باسمکرد. کەیسی دەرکردن بەمانای دابڕانی کرێکارێک و ئەندامێکە لە خەباتی سیاسی ڕێکخراوەیی. بەمانای بڕیارێکی قورسە کە ئەگەر حزب ناچار نەبێت ،وەک ئەو حاڵەتانەی سەرەوە بەنمونە ،نابێت کەس دەربکات. لەسەر بیروڕای سیاسی و بەشداری لە ڕێکخراوەی جیاوازی سیاسی یا جەماوەری نابێت هیچ ئەندامێک دەربکرێت. هەرچۆن ئەندامەتی پێناسەی کرێکاریی بون کۆمۆنیست بونی حزبێک دەکا، هەرواش دەرکردن نیشانی دەدا کە حزبێک چ پەیوەندیەکی بە کرێکاران و بەرژەوەندیە چینایەتیەکانیەوە هەیە . سزاکانی کە کەمتر لە دەرکردنن هەمیشە بەوە سنوریان دیاری دەکرێ کە ئەو سزایە چۆن دەبێتە فاکتەرێک لە پێناو هێشتنەوەی یەکگرتوانەی ئەم چینە و دەست پێوەگرتن بە تواناکانی بۆ خەبات و گەشەپێدانی سیاسی و فەرهەنگی کرێکارانە لەو حزبەدا.
ئایا ئەم پێوەر و پراتیکانە لە باسی دیسپلین و مەوازینی حزبیدا لە پلنۆمی ٣٣ و پێشتردا باسکراوە و کراوەتە وشیاریەکی ئەندامانی حزب و بێلایەنانە دیفاعی لێکراوە؟ یان دوای توندبونەوەی کێشە ناوخۆییەکانی ناو ئەم دووباڵەی ناو ڕابەری حزب مەسەلەی موازین و پەیڕەوی ناوخۆ هێنراوەتە ئارا؟ ئایا دادگایەکی بێ لایەن و یاسایی بۆ کەیسی هاوری فەلاح و ئەوانی تر دانراوە و بەرگریکار مافی یاسایی خۆی دراوەتێ بۆ بەرگری و ئەنجامی ئەم بەرگریانە و تۆمەتەکان ئاشکراکراوە و کۆنگرە بریاری لەسەرداوە.
هاوڕێ ڕیبوار دەڵێ” (ف.ع) لەسەر ئەوەی سوکایەتی و جنێوی بە من داوە، هەروەها ئەوە تەنها من نیم کە لەلایەن ئەوە تانەو تەشەرم تێگیراوە و سوکایەتیم پێکراوە و تومەتم بۆ هەڵبەستراوە”. “لە راستیدا من نازانم وەڵامی تۆمەتی وا چۆن دەدرێتەوە؟! ئایا سوێند بخۆم کە من لە بارزانی پارەم وەرنەگرتووە و بۆ مەبەستێکی وەهاش وتارم نەنوسیووە؟!!!!!!!!!!!!!! یان راپۆرتی بانک ئەکاونتی خۆمیان بۆ راکێشم تا نیشانی بدەم لەلایەن بارزانیەوە هیچ مەبلەغێکم بۆ حەواڵە نەکراوە؟!! یان چۆن؟!! بەداخەوە بۆ ئەم جۆرە بەناو بەرگریە لە پرەنسیپی مودێرن”.
بەڵێ هاوڕێ ڕێبوار پێویستە لە حزبدا شکات بکات و تۆمەتەکە لەسەر هاوڕی فەلاح لەلایەن دادگایەکی بێلایەنی حزب بسەلمێنرێ نەک کۆمیتە مەرکەزی حزب و پلنۆم، ئەوکات دەتوانرێ سزاکەی بەسەردا بسەپێنرێ. کە لەناو حزبدا ئەم پرۆسەیە جێبەجێ نەکراوە و بڕیارێک هێنراوە کە خۆی لە ئەنجامی جیابونەوەکانی کۆمۆنیزمی کرێکاریەوە هاتوە و هیچ کات بەشێوەیەکی ئسوڵی کۆمۆنیستی کێشەکانی چارەسەرنەکردوە. بەڵام پلنۆمی ٣٣ سەرەڕای ڕیشەی ١٠ ساڵەی کیشەکان و تێپەڕبونی ٩ مانگ بەسەر وتارەکان لەسەر رفراندۆم ، بێگوێدانە لێکەوتەکان و بەرژەوەندی حزب بڕیاری دەرکردنی هاوری فەلاحی خستۆتە دەنگدانەوە و بە دەنگدان و بەبێ دادگایی بڕیارەکەی داوە و تەنانەت تا ئێستا هیچ بەندێکی پەیڕەوی ناوخۆ بەڕەسمی نەوتراوە کە بەپێی ئەوە بڕیارەکەی پێدراوە.! ئایا ئەمە دادگاییەکی قانونی و کۆمۆنیستیە!؟ بێگومان نا.
بەڵام وەڵامدانەوەی هاوڕێ ڕیبوار بەو “تۆمەت” یان تەشهیرانە بەشێکە لەوەڵام بە نەیارانی رفراندۆمدا کە لەو ڕۆژانەدا وەک باسێکی حەساس و توند لە کۆمەڵگەدا هەبوو، کە لەلایەن ئەم هاوڕییەوە باسی ڕیاکاری کەسانی دژی رفراندوم کراوە وەک شۆڤینیزمی عەرەبی باسی گشتی کراوە و هاوری فەلاحیش لە بەرامبەردا هەمان قسەی بە شەخسی ڕیبوار وتوە و باسی بەش وەرگرتنی لە بارزانی کردوە. کە بەڕای من ئەمە پێویستە دادگای حزب کە کۆنگرەیە تۆمەتەکە ساغ بکاتەوە و بڕیار لەسەر سزاکەی بدا، ئەگەر هاوری ڕیبوار بەڕەسمی شکات بکات. نابێت ئەم کێشەی لە نێوان هاورییان ڕیبوار و فەلاحدا کە دروست بوە حزب لایەنگری لە کەسێک یان کۆمەڵێک بکا و دەبێ بێ لایەنانە و کەیسەکان بە جیا مامەڵە بکرێن.
بەڕای من نە بۆ هاوڕێ ڕیبوار و نەبۆ هیچ هاوڕییەک دروستە کە کێشەی خۆی لەگەڵ هاوڕییەکی تردا بکاتە ئەوەی کە قسە بەحزب وتراوە و هیچ کەس نوێنەرایەتی حزب ناکا بەڵکو حزب ئەو دەزگا مەعنەویەیە کە هەموو ئەندامەکانی وەک یەک لە بەرچاودەگرێ و مامەڵەیان دەکا. چونکە ئەگەر مانای ئەم قسەی خوارەوەی تۆ هاوڕێ ڕیبوار ئەوە بێت کە قسەوتن بە فەردەکان قسە وتنە بەحزب ،ئەوا هەموو کەس دەتوانێ کەیسی شەخسی خۆی لەگەڵ هاوڕییەکی تردا بکات بە کەیسی حزب و ببێتە نوێنەری حزب. ئەو دەڵێت”سەرئەنجام لەبەر ئەوەی لە ئاستی کۆمەڵایەتیدا لێکهەڵپێکانێک لە نێوان ناوی من و حزبدا دروست بووبوو، بە جۆرێک ئەوەی من دەموت لەسەر حزب دەکرایە ماڵ و ئەوەی حزب دەیوت و دەیکرد لەسەر من حیساب دەکرا”. ئەمە هەرچەند لە ڕوی مەعنەویەوە هاوڕێ ڕیبوار باوەڕی پێی بێت بەڵام لەباری حقوقی و یاساییەوە ناکاتە ئەوەی کە ئەگەر هاوڕییەک تەشهیر و تۆمەتی بەرامبەر بە هاوڕێ ڕیبوار کرد واتە تەشهیر و تۆمەتی بۆ حزب دروستکردوە. وە نابێ هاوڕییانی تری کۆمیتەی ناوەندیش لە کاتێکدا کە وەک شەخس دەکەونە بەرامبەر هاوڕییەکی تریان و لەسەر یەکتر دەنوسن پێیان وابێ ئەوان نوێنەری حزبن لەبەرامبەر هەمان هاوڕیی کۆمیتە ناوەندیاندا و هەر شتێک بەوان بوترێت ئۆتۆماتکی لە حزب دەکرێتە ماڵ.
بەداخەوە هاوڕێ ڕیبوار کاتێکت ڕوو بەم قسانە دەڵێیت “تیئۆریزەی ئازادی سوکایەتی و جنێودان لە حزبی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا دەکەن!”. دیارە نایەوێ ڕاستیەکانی ئەم لێکدانەوانە قبوڵ بکات و دەیەوێ بە زمانێکی تەشهیرئامێز دادپەروەری سکاڵاکەی لەسەر تەشهیرپێکراوبونی بسەلمێنیت!! ئایا پێوەری مەدەنی ئەوەیە کە ئەگەر حزبێکی یەک ملێۆن کەسیت هەبولەسەر جنێودان بەیەکتر حزب بچێت هەمویان دەربکات!؟ ئەگەر حزبی کرێکارانی بین لەوانەیە چۆن لەسەر کار و لەماڵ جنێوبەیەکتر دەدەن ئاواش لە حزبدا ڕوبەڕوی دیاردەی جنێوببینەوە و پیویستە حزب لە خەباتێکی سیاسی و عەمەلیدا ئەم فەرهەنگە بگۆڕێت. بەداخەوە لە ناو حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقدا ئەم تانەوتەشەرانە بەبەرچاوی هاوڕێ ڕیبوار وەکراوە و وەک هاوڕێ موئەیەد قسەیان نەکردوە و نەیان کردوە بە مەسەلە. هەربۆیە بەڕاستی سەیرە ئەم قسەیە لەهەموو لێکدانەوەکاندا وەرگریت و چونکە بەدڵی کەیسەکەی تۆ نیە پێمان بڵێیت “تیۆریزەی جنیۆدەکەن”!بەڕاستی ئەم هاوڕییەیەم لەم زمانە شیرینە ناهاوڕییانەدا هەمیشە کێشەی بوە . بەڵام دڵنیابن کە ئەگەر لە پراتیک و فەرهەنگی مندا”جنێو”نەبێ ئەوا تیۆریزەشی ناکەم.
لە کۆتاییدا دەڵێم بەڕای من وتارەکەی هاوڕێ ڕیبوار لەسەر چارەسەری ئەم جیابونەوەیە بەرژەوەندی حزبی لەبەرچاونەگرتوە و هەروەک نامەی دەستلەکارکیشانەوەکانی هاوری موئەیەد و هاوڕییانی بە هەمان شێوە ئەم بەرژەوەندیە حزبیەی نادیدە گرت. کەسانی دەرەوەی حزب دڵسۆزانەتر باسی ڕێگاچارەی کۆنفرانسی نائاسایی و دانیشتن و دایەلۆگ دەکەن بۆ یەکگرتنەوەی ئەم دوو بەشەی حزبیان کردوە. هیوادارم هەردوولایان بتوانن نمونەیەکی نوێ لە حزبی سیاسی و کۆمەڵایەتی نیشان بدەن و بتوانن چارەنوسی ئەم جیابونەوانە وەک ئەوانی تر نەبێتە “شەڕی درێژخایەن” و کۆتایی بە هەموو زمان و دروشمی ئەم “شەڕە ناوخۆییە” بهێنن و بەپێچەوانەوە لابردنی کێشەکان هاندەرێک بێت بۆ کار لە پێناو یەکخستنی هەموو بزوتنەوەی کۆمۆنیستی و کرێکاریدا. من پشتیوانی ڕیگاچارەی یەکگرتنەوە و لابردنی ئاستەنگیەکان و هەلوەشانەوەی بڕیاری دەرکردنی هاوڕێ فەلاح و سپاردنی ئەو بڕیارەم بە کۆنگرەی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراق.
ئاسۆکمال
٢٧ ئایاری ٢٠١٨
Add Comment