سەربەخۆیی کوردستان و ئینتەرناسیونالیزم
وەڵامی ئاسۆ کەمال بە پرسیارێک
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
(“کاتێک کۆمۆنیستەکان باوەڕیان بە ئینتەرناسیۆنالیزم هەیە، بۆچی لەگەڵ سەربەخۆیی کوردستاندان؟” پرسیارێک بوو، کە ماوەیەک بەر لە ئێستا بە پێگەی کۆمۆنیست گەشت. ئێمەش داوامان لە بەڕێز ئاسۆ کەمال کرد و ئەویش بەم وتارە وەڵامی ئەو پرسیارەی دایەوە.)
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
سەربەخۆیی کوردستان و ئینتەرناسیونالیزم
ئاسۆ کەمال
لە تێڕوانینی کۆمۆنیستیدا بۆ سەربەخۆیی کوردستان پێویستە مەسەلەکانی ژیان و بەرژەوەندیەکانی خەلکی کرێکار و زەحمەتکێشی کوردستان و کۆمەڵگەی کوردستان بە بنەمای هەڵوێستگیریەکەی دابنێین. هەربۆیە سنوردیاریکردن و زەوی و سەرچاوە سروشتیەکان،وەک نەوت، زمان و کلتور و مێژوو هیچ کام لەمانە لای ئێمە بنەمای مانەوە یاخود جیابونەوەی خەڵک و کۆمەڵگەکان لە یەکتر دیاری ناکات. ئێمە دژی ناسیونالیستەکانین کە خەڵک بەپێی ئەم بنەمایانە لەیەکتر جیادەکەنەوە و سنورەکان پیرۆزدەکەن یان دروست دەکەن.
بەڵام ئینتەرناسیونالیزم بۆ ئێمە پیرۆز کردنی سنوری عێراق و مانەوە لەو دەوڵەتەدا نییە.هەروەک سنوری کوردستان و دروستکردنی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستانیش پیرۆز نییە.
ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە ژیان و خەباتی خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێش بەمانەوە یان جیابونەوە لە عێراق باشتر و سەرکەوتوتر دەبێ. دیفاعکردن لە مانەوە لەعێراق بەهەر نرخێک کۆنەپەرستانەیە وەک سەربەخۆبون لە عێراق بە بیانوی ناسیونالیستانەی جیاوازی زمان و کلتور و مێژوو ڕەد دەکەینەوە.
بۆ ئێمە بوونی نەوت نابێتە هۆی جیاکردنەوەی خەڵکی کوردستان لە عێراق. بۆ ئێمە بوونی زمانی جیاواز و کلتوری جیاواز و مێژووی جیاواز نابنە هۆکاری جیاکردنەوەی خەڵک. بەڵکو جیاکردنەوەی خەڵک لەسەر ئەم بنەمایانە دژی یەکسان بوونی ئینسانەکانە و کۆنەپەرستانەیە.
هەربۆیە جیابونەوەی کوردستان لە عێراق لەسەر هیچ کام لەم بنەما ناسیونالیستیانە نییە.
ئینتەرناسیونالیزمی کرێکارانی کوردستان لە گەڵ کرێکارانی عێراقدا دەبێ ڕووی لە دژایەتی هەردوو بەرەی ناسیونالیستی عەرەبی و کوردی بێ. ئەم هاوخەباتیە ئینتەرناسیونالیستیە دەبێ لە هەموو بوار و شێوازێکی خەباتی کرێکارانی کوردستان و عێراقدا خۆی نیشان بدا و لە هەردوو لا کرێکاران لە بورژوازی عێراقی و کوردستانی سەربەخۆ بن. هاوکات پشتیوانی خەباتی یەکتر بکەن. خەبات و خۆپیشاندانەکانی خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێشی عیراق دژی حکومەتی شیعە و سونە و کورد پێویستە لەلایەن خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێشی کوردستانەوە پشتیوانی بکرێ، هاوکاتیش کرێکارانی عێراق پێویستە پشتیوانی خواستی رفراندۆم و سەربەخۆیی خەڵکی کوردستان بکەن. ئەمە وەک نمونەی پشتیوانی کرێکارانی ئەڵمانیایە لە کرێکارانی فەرەنسا لە هەفتاکانی سەدەی نۆزدەدا و لە سەروبەندی شۆڕشی کۆمۆنەی پاریسدا، لە کاتێکدا دەوڵەتی ئەڵمانیا شەڕی دژ بە دەوڵەتی فەرەنسا دەکرد.
تاکتیکی جیابونەوە لە عێراق و سەربەخۆیی کوردستان پەیوەستە بەو دۆخ و هەلومەرج و هاوسەنگی هێزە لە خەباتی چینایەتی کرێکارانی کوردستان و خەباتی چینایەتی لە سەراسەری عێراقدا و هەر کاتێک ئەم هەلومەرجە گۆڕدرا ئەوا بێگومان ئەم تاکتیکەش دەگۆڕدرێ بەو شێوەی کە بە قازانجی خەباتی کرێکارانی کوردستان بێ دژی دەسەڵاتی بورژوازی لە هەرێم و لە عێراقدا. گرنگە ئەم پەیامە سیاسیە و ئەم مافەی خەڵکی کوردستان بە ڕۆشنی لە لایەن بزوتنەوەی کرێکاری و کۆمۆنیستی کوردستانەوە بە کرێکارانی عێراق بگات و بزوتنەوەی کرێکاری عێراقیش هان بدرێ بۆ دژایەتی شۆڤێنیزمی عەرەبی و ڕیزگرتن لە مافی سەربەخۆیی خەڵکی ستەملێکراوی کوردستان.
لەمەسەلەی کوردستانی عیراقدا بنەمای خواستی ئێمە بۆ جیابونەوە بونی کێشەی کوردە، کە خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێشی کوردستانیش پێوەی دەرگیرە و باجەکەی دەدا. کێشەیەکی چارەسەرنەکراو کە کاریگەری لەسەر ژیان و بەرژەوەندیەکانی خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێشی کوردستان و سەرجەم کۆمەڵگە داناوە و لە سەدەی ڕابردوەوە ڕوبەڕوی بێ مافی و کوشتار و نائارامی کردوە و لە ئێستاشدا لەسایەی فیدرالیزمی قەومی و مەزهەبی عێراقدا هەمان دژایەتی و ململانێ و نائارامی دروستکردوە.
لە ٢٦ ساڵی ڕابردودا ئەم ڕێگاچارەیە دەیتوانی خەڵکی کوردستان لەو هەلومەرج و بارە گرانە سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتیەی دەربازبکا.
بەڵام مانەوە لەسایەی ئەم بەدیلە فیدرالیەدا ڕێگەی پێ نەدا و خەباتی کرێکار و زەحمەتکێشی کۆمەڵگە بۆ باشترکردنی گوزەران و ئازادیە سیاسیەکان لەبەرانبەر حزبە ناسیونالیستە دەسەڵاتدارەکاندا توشی ناکامی کرد.
لە ئێستاشدا کە ئەم عێراقە فیدرالیە لەسایەی دەسەڵاتێکی شیعی عەرەبیدا بەڕیوە دەچێ هەمان سیاسەت و دەستور و مامەڵەیان لەگەڵ خەڵکی کوردستاندا هەیە و فیدرالیزم ناوێکە بۆ حکومەتی عێراق کە پەردەپۆشی ئەم دەسەڵاتە مەرکەزیە عروبی و ئیسلامیەی پێ بکا.وە لەسایەی قوتبەندی ناوچەکەدا ئەم دەوڵەتە شیعە عەرەبیە خۆی بۆ یەکلاکردنەوەی دەسەڵاتی لە عێراقدا ئامادە دەکا و لە ئێستاشەوە هەڕەشەی بەکارهێنانی هێزدەکا ئەگەر کوردستان رفراندۆم بکا و بیەوێ جیابێتەوە لەژێرناوی دەرچون لە یاسا و دەستوری عێراقی. بۆ ناسیونالیزمی کوردیش فیدرالی تا ئێستا بیانویەک بوە کە دەستی چەوری خۆیان بەسەر بەغدادا پێ بسڕن و گەندەڵی و سەرکوتی خۆیانی پێ پاساو بدەن.
ئەم فیدرالیزمە کۆمەڵگەی کوردستانی بەتەواوەتی لە عێراق جیاکردۆتەوە و هەردولا زەمینەی ئەوەیان هەیە کە هەر کاتێک شەڕوکێشە لەسەر نەوت و ناوچە و سنورو بودجە و هەر بیانویەک هەڵگیرسێنن. ئەمە ئەو کێشەیە کە لەم ١٤ ساڵی فیدرالیەدا ڕێگای خەباتی هاوبەشی نێوان کرێکاری کورد و عەرەبی نەهێشتۆتەوە لە عێراقدا و ژیانی هەردوولای خستۆتە گێژاو و مەترسیەوە. ئەمە پێویستی بەڕێگاچارەیە، کە ئەویش جیابونەوە لەم فیدرالیەتەی عێراق و پێکهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆیە لە کوردستان.
ئەم واقعیەتە تاڵە دەبێ ببینین کە ٢٦ ساڵە و بگرە زیاد لە چەندین دەیەیە لە عێراق پێکهاتوە بەهۆی ناسیونالیزمی عەرەبی و کوردیەو سیاسەتی شۆڤینستانەی دەوڵەتەکانی عێراقەوە . سەرەڕای ئەمەش هەندێ لە کۆمۆنیستەکان دژی جیابونەوەی کوردستانن لە عێراق وەک ئەوەی پاراستنی سنوری عێراق و مانەوەی کوردستان لە عێراقدا ئەرکێکی کۆمۆنیستی بێ و ئەوە بهێنێ کە خەڵکی کوردستان باجی مانەوە لەم فیدرالیەتە شکست خواردوەدا بدا و دانیشێت بەدیار بەهێزبونەوەی دەوڵەتی شیعەی قەومی عەرەبی ئێستاوە. وەنابێ کۆتایی بهێنرێ بە ڕۆچونی ئەم ململانێیەی فیدرالیەی ئێستای هەولێر و بەغداد بۆ شەڕ و پێکدادان. تەنانەت پێیان وایە کە سەربەخۆیی کوردستان کاریگەری خراپی لەسەر خەباتی ئەنتەرناسیونالی کرێکاری کوردستان و عێراق هەیە و هەربۆیە دەبێ دژی سەربەخۆیی کوردستان بین!
لەکاتێکدا کاتێک کرێکاری کورد و خەڵکی کوردستان کێشەی کورد و دەوڵەتی عێراقیان نەما، کە فشار و هەڕەشە بێ لەسەریان و کێشەی فیدرالی نەما کە ناسیونالیزمی کورد پاساوی گەندەڵی پێ بکا و پەردەپۆشی چەوسانەوەی خۆماڵی پێ بکا، ئەوکات خەباتی ئەنتەرناسیونالی دەچێتە جێگای ناکۆکی قەومی ئێستا.
دەبێ بپرسین بۆچی خەباتی ئینتەرناسیونالیستی هێنراوەتە ئاستی پیرۆز ڕاگرتنی مانەوە لە چوارچیوەی دەوڵەتی قەومی عەرەبی ئیسلامی شیعەی عێراقدا و جیابونەوەی کرێکار و کۆمەڵگەی کوردستان لە عێراق بوەتە ناسیونالیستی؟ ئەمە ناسیونالیزمی عێراقیە یان ئینتەرناسیونالیزمە؟ بۆچی پشتیوانیکردن لە مافی خەڵکی کوردستان لە رفراندۆم و سەربەخۆیی ئێمە دەکات بە ناسیونالیست؟ ئەوەی داوای جیابونەوە لە عێراقێکی فیدرالی قەومی عەرەبی و ئیسلامی شیعە بکات وداوای دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆ بکات نابێت بە ناسیونالیست. هەروەها هەموو ناسیونالیستێکیش داوای دەوڵەت ناکا ، هەروەک حزبە ناسیونالیستەکان،یەکێتی و پارتی ٢٦ ساڵە فیدرالی قەومیان هەڵبژاردوە و دەوڵەتیان نەویستوە.
ئێمەی کۆمۆنیستەکان لە ساڵی ١٩٩٥ەوە داوای سەربەخۆیی و دەوڵەتمان کردوە لەبەرئەوەی ئەمە بە ڕێگاچارەی خەڵکی کوردستان دەزانین و ئەوە بەعەمەلیش سەلما کە ڕێگاچارەی فیدرالی قەومی حزبە ناسیونالیستەکان شکستی هێناوە و ئێستا ئەوانیش داوای سەربەخۆیی دەکەن لە ڕوانگەی بەرژەوەندیەکانی دەسەڵاتی خۆیانەوە. ئەو پێنج ملیۆن ئینسانەی لە کوردستاندا زۆربەی خواستی سەربەخۆیی هەیە هەموو ناسیونالیست نین، بەڵکو خەڵکی ناسیونالیست ، کۆمۆنیست ، ئیسلامی، لیبرال وئازادیخوازی تێدایە. سەربەخۆیی ئایدیۆلۆژی نیە ڕێگاچارەی سیاسیە. کاتێک خەڵک دەگاتە ئەو باوەڕەی ئەم ڕێگاچارەیە دروستە ئەوە هەڵدەبژێرێ و هەربۆیە سەربەخۆیی و دەوڵەتی سەربەخۆ موڵک و تاپۆی ناسیونالیستەکان نیە هەرچۆن موڵک تاپۆی کۆمۆنیست و ئیسلامی و لیبراڵ و هیچ ئایدیۆلۆژیەک نیە. ئاشکرایە هەر بزوتنەوەیەک بەرژەوەندی خۆی لەم ڕێگاچارەیەدا هەیە بەڵام هیچ کام لەم بزوتنەوانە بە هۆی ئەم ڕێگاچارە و تاکتیکەوە پێناسە ناکرێن و کۆمۆنیستەکان نابنە پارتی و پارتیەکانیش لە سەرکوتگەرەوە نابنە شۆڕشگێڕ.
خاڵێکی تر ئەوەیە کە سەربەخۆیی کوردستان نە پڕۆژەیەکی سەربەخۆیە و نە کەمپەینێکە بۆ حزبی کرێکاری، بەڵکو دەبێ تاکتیکێکی بزوتنەوەی کرێکاری بێ کە پەیوەست بێ بە ستراتیژ و سەرجەم مەیدانەکانی تری خەباتی کرێکارانی کوردستانەوە دژی بورژوازی کورد و دەسەڵاتی یەکێتی و پارتی. ئەمڕۆ کاری ئێمە وەک کۆمۆنیستەکانی کوردستان وەڵامدانەوەیە بەسەرجەم ئەو پێداویستیانەی بزوتنەوەیەکی سیاسی و جەماوەری کرێکاری لە کوردستان دێنێتەمەیدان کە دەتوانێ لەهەموو مەیدانە سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتیەکاندا وەڵامی پراتیکی خۆی بەو کێشانە بداتەوە کە بورژوازی کورد و حکومەت و دەسەڵاتی یەکێتی و پارتی بۆ چینی کرێکار و زەحمەتکێش و کۆمەڵگەی کوردستانیان دروستکردوە. پڕۆژە و بەدیلی دروست و واقعی دەبێت لەلایەن ئەم هێزەوە بخرێتە ڕوو ئەوکات دەبێتە بەدیل و واقع.
ئەم هێزە مادیە چینایەتیەش کاتێک بۆ ئەم پرۆژەیە پەیدادەبێ کە لە تەجروبەی پراتیکی خۆیدا ئەم چینە بە ڕاست و دروستی ئەم پڕۆژەیە گەیشتبێ. هەرچۆن ناسیونالیزمی کورد و پارتی دیموکراتی کوردستان، چونکە خاوەنی ئەو هێزە کۆمەڵایەتیەیە و دەسەڵاتی سیاسی و چەکداری هەیە، توانی پرۆژەی رفراندۆمێک، کە ئێمە ٢٠ ساڵ تەبلیغاتمان بۆدەکرد، لە ماوەی چەند مانگێکدا ئەنجام بدات، هەرچەند ئاکامەکەی شکست و پاشەکشەش بوو. ئەمە دەرسێکمان فێر دەکا، ئەویش ئەوەیە کە هەرکاتێک ئێمە ئەم هێزە چینایەتیەی خۆمان هێنایە مەیدان بۆ ململانێی سیاسی و جەماوەری لەگەڵ یەکێتی و پارتیدا، ئەوا لەم ڕێڕەوە سیاسیەدا وەڵامیش بە دۆخ و کێشەی کوردستانیش لەگەڵ عێراقدا دەدەینەوە و بەو ڕادەیەی هێزی سیاسی و کۆمەڵایەتیمان هەبێ چارەنوسی کوردستانیش لەم گێژاوی فیدرالی و لامەرکەزی و پاشکۆ بوونەی بۆ دەوڵەتی مەرکەزی عێراق دەردەهێنین و هەنگاو بەرەو سەربەخۆبوونی دەسەڵاتی کرێکار و زەحمەتکێشی کوردستان لە بورژوازی عێراق دەدەین و هاوخەباتی ئینتەرناسیونالیمان لەگەڵ کرێکارانی سەرتاسەری عێراقدا پتەو دەکەین و دەیکەینە ڕوکنێکی گرنگی خەباتمان.
Add Comment